Spesifik Durum Terapileri Nedir?
Mesleğe, yaşam tarzına veya sıra dışı ihtiyaçlara özgü yüklenme paternleri nedeniyle standart protokollerin yetmediği durumlarda, değerlendirme–programlama–izlem adımlarını kişiye ve bağlama özgü biçimde uyarladığımız klinik yaklaşımdır. Amaç; ağrı modülasyonu, yük yönetimi, motor kontrol ve fonksiyonel performansın güvenli, ölçülebilir ve sürdürülebilir biçimde artırılmasıdır.
Klinik İlkeler
- Değerlendirme: Ayrıntılı anamnez → iş/aktivite analizi → postür–hareket kalıpları → ROM/kuvvet/denge ölçümleri → ilgili anketler.
- Planlama: “Stabilizasyon → mobilite → kuvvet → fonksiyonel entegrasyon” sırası; RPE 3–5/10 penceresinde başlayıp toleransa göre kademeli artış.
- Yük Yönetimi: Seans–ev programı–iş/aktivite hacmi pacing ile ayarlanır; alevlenmede geriye adım.
- İzlem: 4–6 haftada bir yeniden değerlendirme ve hedef revizyonu.
Alt Programlar
1) Müzisyenlerde Görülen Disfonksiyonlar İçin Terapi
Profil & Riskler
- Tekrarlayıcı ince motor görevler, asimetrik postür, uzun süreli statik yüklenme.
- Sık görülen semptomlar: Boyun–omuz–skapular kompleks ağrıları, lateral epikondilit/De Quervain, ulnar/median sinir irritasyonu, torasik çıkış bölgesi yakınmaları.
Değerlendirme
- Enstrüman-spesifik postür ve tutuş: Omuz–dirsek–bilek açıları, kavrama ve yay/pena tekniği, oturuş/ayakta duruş.
- Hareket testleri: Servikal–torakal mobilite, skapular ritim, çekirdek–kalça stabilitesi.
- Objektif ölçümler: ROM (gonyometri), manuel/HH dinamometre, kavrama gücü.
- Ölçekler: QuickDASH (Müzisyen modülü), PRWE (bilek/elin değerlendirilmesinde), NPRS/VAS.
- Yük analizi: Günlük/haftalık prova–performans süresi, mola yapısı, enstrüman ağırlığı/destekleri.
Uygulama Bileşenleri
- Teknik & Ergonomi Modifikasyonu: Kol yüksekliği, omuz askısı, ayak sehpası, sandalye/stand pozisyonu; “ağrısız aralıkta” çalma.
- Nöromüsküler kontrol: Skapular alt–orta trapez/serratus aktivasyonu, core–kalça entegrasyonu.
- Tendon yüklemesi: Ağrının tolere edildiği pencerede eksantrik–izometrik protokoller.
- Sinir mobilizasyonu: Median/ulnar/radial sinir glide’ları (provokasyon yok).
- Pacing & Alevlenme Yönetimi: Prova blokları (25–45 dk), mikro-mola (2–5 dk), haftalık hacim planı.
- Gevşeme–nefes: Diyaframatik nefes, omuz–boyun gevşeme rutini.
Ölçme–İzlem & Progresyon
- Kısa dönem: NPRS’de ≥2 puan düşüş, prova süresinde %10–20 artış, QuickDASH iyileşmesi.
- Orta dönem: Ağrısız teknikle hedef tempoya/yoğunluğa dönüş; skapular kontrol testlerinde gelişim.
2) Pet Fizyoterapi
Tipik Olgular
- Ortopedik cerrahi sonrası rehabilitasyon (kırık/bağ onarımları), kalça displazisi, diz/patella sorunları, nörolojik rehabilitasyon (IVDD sonrası).
Değerlendirme
- Yürüyüş analizi, duruş, basış simetrisi; eklem ROM’u (gonyometri), kas çevre ölçümü, ağrı–duyarlılık gözlemi.
Uygulama Bileşenleri
- Ağırlık aktarma & denge: Yumuşak zemin/balance pad, hafif engel geçişleri.
- Pasif–aktif ROM: Ağrısız aralıkta, dokunun iyileşme evresine uygun.
- Yürüyüş protokolleri: Kısa interval yürüyüşler, eğim/tempo ayarı (su yürüme bandı varsa veteriner ortamında).
- Doku bakımı: Yüzeyel masaj, ödem yönetimi (kontrendikasyon yoksa).
Ölçme–İzlem
- Basış simetrisi–yürüme toleransı, ROM ve çevre ölçümleri; davranış–konfor gözlemleri.
---
Ofis Çalışanı Protokolü:
Boyun–omuz–bel hattı için mikro-mola, ekran–sandalyeye özel ergonomi, haftalık “counter-movement” blokları.
Koşucu–Yürüyüşçü Programı:
Kalça menteşesi ve tek bacak stabilitesi, kademeli hacim artışı, iniş–itme mekaniği.
Dansçı/Dinamik Sporlar:
Çok düzlemli kontrol, ayak–ayak bileği kuvveti, iniş stratejileri, plyometrik hazırlık.
---
Seans Akışı, Dozlama ve Progresyon
- Sıklık–Süre: Haftada 1–3 seans, 30–55 dk; ev programı 10–20 dk/gün.
- Set–Tekrar (örnek): 2–3 set × 8–12 tekrar; tempo 2–0–2; teknik ve kontrol öncelikli.
- Progresyon Kriterleri: Ağrısız/az ağrılı hareket, hizalama–kontrol, kompansasyon yokluğu, 24 saat tolerans; fonksiyon testlerinde hedefe yaklaşma.
- Raporlama: Haftalık kısa özet + 4–6 haftada ölçek ve performans metrikleri ile ilerleme raporu.
Sonuç
Spesifik Durum Terapileri, standart protokolleri iş/aktivite bağlamınıza uyarlayan, ölçülebilir hedeflerle ilerleyen ve güvenlik odaklı bir yaklaşımdır. Hedefimiz; sizin gerçek hayat görevlerinize uygun biçimde ağrısız hareket, yük toleransı ve performans kazandırmaktır.