Özel Terapi Grupları Nedir?

“Klasik” protokollerin tek başına yeterli olmadığı; yaş, cinsiyet, tıbbi durum, sportif gereksinim veya gelişimsel özellikler nedeniyle özelleştirilmiş değerlendirme–programlama–izlem gerektiren danışan profillerini kapsar. Yaklaşımımız; bireysel hedefler, güvenlik kriterleri, kademeli yüklenme (progressive overload) ve ölçülebilir çıktılar üzerine kuruludur.

Klinik İlkeler

• Değerlendirme: Anamnez → postür–hareket analizi → ROM/kuvvet/dengenin ölçümü → ölçekler (ağrı, fonksiyon, yaşam kalitesi).
• Planlama: “Stabilizasyon → mobilizasyon → kuvvet → fonksiyonel entegrasyon” sıralaması, RPE 3–5/10 aralığında başlangıç.
• Progresyon: Ağrısız/az ağrılı aralık, kompansasyon yokluğu, düzgün hizalama ve hedef uyumu görüldükçe direnç/karmaşıklık artışı.
• İzlem: 4–6 haftada bir yeniden değerlendirme; gerekirse program revizyonu.

Alt Programlar

1) Sporcu Sağlığı

Amaç: Sakatlık riskini azaltmak, performansı artırmak, sakatlık sonrası kriter-bazlı dönüşü güvenle planlamak.

Değerlendirme

• Kuvvet: Manuel/HH dinamometre ve izokinetik profilleme.
• Denge–Propriyosepsiyon: Y-Balance, tek ayak denge, Star Excursion.
• Fonksiyonel Testler: Single/Triple/Crossover Hop (LSI karşılaştırması), CKCUEST (üst ekstremite), 5× Otur-Kalk.
• Ağrı–Fonksiyon: NPRS/VAS, LEFS (alt ekstremite), DASH (üst), spor-spesifik anket.

Program Bileşenleri

• Mobilite/Stabilizasyon: Kalça menteşesi, omuz–skapula kontrolü, anti-rotasyon çekirdek.
• Kuvvet–Dayanıklılık: Kapalı zincir, çok düzlemli yüklenme; eksantrik–izometrik bloklar.
• Plyometrik & Koordinasyon: İlerleyen şiddette sıçrama–iniş mekaniği, yön değiştirme.
• Koşula Özgü Beceriler: Sportif teknik–yük yönetimi; sezon içi mikro döngüler.

2) Erkek Sağlığı

Odak: Prostat cerrahisi sonrası idrar kaçırma, kronik pelvik ağrı, alt üriner sistem yakınmaları; pelvik taban–core–kalça zincirinin fonksiyonel entegrasyonu.

Değerlendirme

• Ölçekler: ICIQ-UI SF (idrar kaçırma), NIH-CPSI (kronik prostatit/pelvik ağrı), yaşam kalitesi ölçekleri.
• Objektif: Pelvik taban aktivasyon farkındalığı (görsel/işitsel biofeedback varsa), hip–core kuvveti, solunum paterni, postür.
• Davranış: Sıvı–kafein, mesane alışkanlıkları (tuvalet sıklığı, gece uyanma), pad kullanımı.

Program Bileşenleri

• Pelvik Taban Eğitimi: Nefes (diyafram)–pelvik taban senkronu; kısa–uzun tutuş varyasyonları; günlük yaşam entegrasyonu (öksürme sırasında aktivasyon).
• Core & Kalça Zinciri: Gluteal güç, kalça stabilizasyonu, anti-rotasyon; bel–pelvis hizalaması.
• Mesane Eğitimi: Sıkışma yönetimi, aralık uzatma; sıvı planlaması.
• Davranışsal Destek: Stres yönetimi, uyku hijyeni.

Ölçme–İzlem

• Pad sayısı/ ağırlık testi (klinik uygunsa), ICIQ değişimi, günlük kaçırma sıklığı; fonksiyonel hedefler.

3) Pelvik Taban Terapisi (Kadın/Erkek)

Endikasyonlar: Stres/urge inkontinans, pelvik organ sarkması (hafif–orta), diyastazis, post-partum iyileşme, kronik pelvik ağrı.

Değerlendirme

• Ölçekler: PFDI-20, PFIQ-7, günlük yaşam etki anketleri.
• Objektif: Pelvik taban kas gücü–dayanıklılığı (Oxford/Perfect, cihaz varsa biofeedback), core–kalça kuvveti, solunum–postür.

Program Bileşenleri

• Aktivasyon & Koordinasyon: Doğru kas seçimi; kısa–uzun kasılma, set/tekrar ve dinlenme süreleri bireyselleştirilir.
• Nefes–Postür Entegrasyonu: Diyafram, TA–multifidus–pelvik taban senkronu; günlük aktiviteye transfer.
• Modifikasyonlar: Öksürmede “yakala–bırak”, taşıma ve asimetrik yüklerde strateji öğretimi.
• Tetikleyici Yönetimi: Kafein/alkol, kabızlık, kronik öksürük vb. davranışsal düzenlemeler.

4) Onkoloji Hastalarında Egzersiz

Hedef: Kanser ve tedavilerine bağlı yorgunluk, kas kaybı, kardiyorespiratuvar düşüş, denge sorunları ve yaşam kalitesindeki etkileri azaltmak; güvenli aktiviteye dönüş.

Değerlendirme

• Ölçekler: FACIT-F (yorgunluk), EORTC QLQ-C30 (yaşam kalitesi), NPRS/VAS.
• Performans: 6MWT, TUG, Sit-to-Stand (30 sn/5×), denge testleri.
• Tıbbi Kapsam: Hekim onayı; tedavi evresi, port/kateter, lökosit/hematokrit/plateletler gibi parametreler hekim takibiyle göz önünde bulundurulur (rakam eşikleri kişiye özeldir).

Program Bileşenleri

• Şiddet: Başlangıçta RPE 2–4/10 (düşük–orta), toleransa göre artış.
• İçerik:
  Aerobik: Yürüyüş–bisiklet (interval), 10–30 dk hedef (kademeli).
  Kuvvet: Büyük kas grupları, vücut ağırlığı/lastik–hafif ağırlıklar; 1–2 set × 8–12 tekrar (kontrollü tempo).
  Denge–Propriyosepsiyon: Düşme riski azaltımı.
  Esneklik–Mobilite: Ağrısız aralıkta.
  Lenfödem Riski: Yük artışı kademeli; cilt–infeksiyon bakımı; uygun olguda kompresyon danışmanlığı (hekim önerisiyle).

5) Çocuklara Özel Egzersizler (Pediatrik)

Odak: Büyüme–gelişme sürecine uygun oyun temelli motor beceri, denge, postür ve dayanıklılık geliştirme.

Değerlendirme

• Ölçekler/ Testler: GMFM (gerekli olgularda), BOT-2/PDMS-2 (motor beceri), 6MWT (yaşa uyarlanmış), FACES ağrı skalası.
• Gözlem: Duruş–yürüyüş, koordinasyon, dikkat–motivasyon, aile hedefleri.

Program Bileşenleri

• Motor Beceriler: Koordinasyon oyunları, denge parkurları, top–atış/ yakalama, çok düzlemli hareket.
• Core–Kalça–Omuz Stabilizasyonu: Yaşa uygun yüklenme, vücut ağırlığı odaklı.
• Esneklik–Mobilite: Hafif, oyunlaştırılmış germe–mobilizasyon.
• Aile Eğitimi: Evde kısa, eğlenceli tekrarlar (5–15 dk); ekran–oturma sürelerinin dengelenmesi.

Sonuç
Özel Hasta Grupları yaklaşımımız; güvenlik odaklı değerlendirme, kişiye–duruma özgü programlama ve kriter-bazlı progresyon ilkeleriyle ilerler. Hedefimiz, her danışanın gerçek hayattaki rollerine uygun şekilde ağrısız hareket, fonksiyonel kapasite ve yaşam kalitesi kazanmasını sağlamaktır.